‘Euh’ en ‘laat maar zeggen’ zijn allebei voorbeelden van stopwoordjes. Er zijn nog veel meer voorbeelden. Stopwoordjes worden door iedereen dagelijks gebruikt in onze communicatie. Maar wat is een stopwoordje nu precies?

Marja Duin is schrijver, redacteur en content marketeer. Volgens Marja Duin is een stopwoordje een woord of woordgroep dat verder geen betekenis heeft of niet nuttig is voor de context. Meestal worden stopwoordjes gebruikt in de spreektaal, maar ook in onze schrijftaal zien we stopwoordjes terug. De vraag is alleen of je dit echt een stopwoordje kan noemen. Een stopwoordje wordt namelijk meestal gebruikt in de communicatie, wanneer de spreker even na moet denken of even vastloopt tijdens het spreken. In een tekst is dit minder van toepassing, de schrijver van de tekst kan namelijk stoppen met schrijven om na te denken over de rest van de zin. Soms is in een tekst wel te zien, dat vaak hetzelfde woord terugkomt, bijvoorbeeld 'een soort'. In de spreektaal is dit een stopwoord. In een geschreven tekst kan de auteur hier bewust voor gekozen hebben, maar als het vaak gebruikt wordt, dan kan het gaan lijken op een stopwoordje. Het is beter als de auteur deze woorden in de tekst aanpast, door een synoniem te gebruiken, zo gaat het minder op een stopwoordje lijken. 

In de spreektaal is een stopwoordje, duidelijker merkbaar. Als iemand steeds maar hetzelfde woord tussendoor blijft gebruiken gaat dit opvallen, en kan het irritant worden. Het woord kan dan biologerend gaan werken. Dit betekent dat je dan alleen nog maar op die woorden gaat letten. Frank Landsbergen noemde het 'een soort maniertje'. Mensen gebruiken met name stopwoordjes in hun spreektaal, waardoor de echte boodschap naar de achtergrond kan verdwijnen. Frank Landsbergen zei hierover: "Het heeft vaak ook te maken met of je een klik hebt met iemand,  of niet. Als je iemand aardig vindt, denk je misschien wel dat die persoon gewoon zenuwachtig is. Het is heel subjectief  hoe een stopwoordje overkomt, afhankelijk van de situatie." (Landsbergen, 2024). Overmatig gebruik van stopwoordjes bij iemand waar je geen klik mee hebt kan storend zijn."

In de meeste gevallen heb je het vaak niet eens is door, dat een stopwoordje gebruikt wordt. Dit geldt voor de spreker en voor de luisteraar. Het is namelijk vaak maar een woordje of een kleine woordgroep die in de verdere zin niet opvallen. Deze stopwoordjes zijn ook heel natuurlijk om te gebruiken in gesprekken, hierdoor valt het niet zo snel op. Als je aan iemand vraagt: "Wat is jou stopwoordje eigenlijk?" Geven mensen vaak het antwoord: "Euh, ja, geen idee?". Dit is ook helemaal niet gek, want veel mensen vertellen het niet aan hen, omdat veel mensen er ook niet op letten.  Ze proberen de kern uit jouw verhaal te halen en stopwoordjes horen daar niet bij. Daarnaast weten veel mensen ook niet eens welke stopwoordjes er allemaal zijn en daardoor ook niet wanneer een woord of woordgroep een stopwoordje is.  

Frank Landsbergen noemden een stopwoordjes ook een soort smeermiddel in onze communicatie (Landsbergen, 2024). Het laat onze gesprekken soepeler verlopen, want praten kan soms best wel ingewikkeld zijn. Zo zei Marc van Oostendorp: "Je moet woorden heel snel zoeken in je hoofd en je moet bedenken wat je wil zeggen en er zinnen van maken. En dat moet je ondertussen ook nog letten op de degene met wie je aan het praten bent, dus je bent eigenlijk in een soort van permanente paniek en daardoor grijp je naar stopwoorden." (van Oostendorp, 2024). 

Je zou dus kunnen zeggen dat een stopwoordje iets is wat veel voorkomt, maar niet perse nodig is om iets echt duidelijk te maken. Mensen gebruiken het om na te denken en de tijd op te vullen, zodat er geen stiltes vallen. Dus een smeermiddel in de gesprekken die we voeren. Het gebruik van stopwoordjes is een onduidelijk fenomeen voor de meeste mensen, niemand let er namelijk echt op.