Waarom gebruiken we stopwoordjes?

Stopwoordjes worden door iedereen gebruikt, soms valt het andere mensen op, maar soms ook niet. Sommige mensen gebruiken meer stopwoordjes dan anderen en iedereen gebruikt andere stopwoordjes, bij teveel stopwoordjes vinden mensen het snel storend en gaan ze er veel op letten. Maar waarom gebruiken we die stopwoordjes? 

Stopwoordjes geven ons tijd, het geeft ons wat extra ruimte om na te denken over wat we willen zeggen. Onzekerheid zorgt ook voor een toenemend gebruik van stopwoordjes, er worden extra woorden toegevoegd in de zin, die de boodschap minder krachtig maken. (Continu Professionals, z.d.) Vergelijk de volgende zinnen maar eens met elkaar; ‘Ik vind dat ik meer loon moet krijgen.’ en ‘Ik vind, zeg maar wel, dat ik wat meer loon zou moeten krijgen.’ Bij de eerste laat je meteen duidelijk je boodschap weten en de stopwoorden in de tweede uitspraak zwakken je standpunt af.

Toch kunnen stopwoordjes ook een positieve invloed hebben op je communicatie met andere mensen. Marc van Oostendorp zegt hierover: “Ik geloof dat een belangrijke functie van stopwoorden is, dat je je als spreker aan ze kunt vastklampen als je in paniek bent. Je wilt misschien wel duidelijk en helder communiceren, maar alles moet tijdens het praten altijd in fracties van seconden gebeuren. Je kunt de juiste woorden zo snel even niet vinden, maar je moet er wel voor zorgen dat de ander je niet onderbreekt en dat je de structuur van je zinnen nog wel blijft vasthouden. En ondertussen moet je ook nog bedenken wát je eigenlijk wil zeggen en wat niet.” Volgens van Oostendorp ga je dan de eerste woorden gebruiken die in je opkomen; de stopwoordjes. (Van Oostendorp, 2016)

De stopwoordjes kunnen een stilte opvullen, de tijd die jij nodig hebt om over iets na te denken. Om een ongemakkelijke stilte te voorkomen, ga je stopwoordjes gebruiken. (“Waarom Gebruiken Mensen Zeg Maar Best Wel Vaak Stopwoorden?”, 2020.)

Graag willen we onze gesprekpartners laten weten dat we nog niet klaar zijn met wat we willen zeggen, en dat we nog graag aan het woord willen blijven. Bij een lange stilte gaat je gesprekspartner waarschijnlijk denken dat je niks meer aan je verhaal toe wilt voegen. Nick Enfield schrijft in zijn boek ‘How we Talk’ dat een pauze van langer dan 200 milliseconden ervoor zorgt dat de luisteraar gaat twijfelen of je klaar bent met praten en of de luisteraar iets kan gaan zeggen. (Enfield, 2017)

Stopwoordjes zijn nodig voor de communicatie en laten gesprekken soepeler verlopen. Als iemand te veel stopwoorden gebruikt, wordt het storend, bij te weinig stopwoorden wordt het te formeel. Het is dus van belang dat er in het gesprek een soort balans gevonden kan worden door de spreker, zodat de luisteraar de positieve, en zo min mogelijk negatieve, effecten van stopwoorden ervaart.


Continu Professionals. (z.d.). Uhm, stopwoorden: hoe kom je er – zeg maar – van af? | Continu Professionals. https://www.continu.nl/blogs/ontwikkelen/uhm-stopwoorden-hoe-kom-je-er-zeg-maar-van-af

Van Oostendorp, M. (2016, 8 juni). Waarom gebruiken mensen zoveel van die betekenisloze stopwoordjes en vullers zoals “hè” en “zeg maar”? Neerlandistiek. https://neerlandistiek.nl/2016/06/waarom-gebruiken-mensen-zoveel-van-die-betekenisloze-stopwoordjes-en-vullers-zoals-he-en-zeg-maar/

Kannekens, E. (2020, 26 maart) Waarom gebruiken mensen zeg maar best wel vaak stopwoorden? Quest. https://www.quest.nl/maatschappij/taal/a31926806/waarom-gebruiken-mensen-stopwoorden/

Enfield, N.J. (2017) ‘How We Talk’.